تغییر و اصلاح رفتار کودک

تغییر و اصلاح رفتار کودک روشی است که هدف آن ارتقای رشد کودک و اداره کردن رفتار کودک به روشی سازنده و غیر آسیب زننده است

اصول تغییر الگوی رفتار

1) ثبات رفتاری : به این معنی است که هر زمان کودک یک رفتار را نشان داد، یک پاسخ ثابت دریافت نماید و پاسخی که امروز به او می دهیم با پاسخ چند روز یا چند هفته بعد تفاوتی نکند.
2) ثبات مکانی : به این معنی است که در هر مکان که کودک یک رفتار را نشان داد، یک پاسخ ثابت دریافت نماید و پاسخی که در منزل به او می دهیم با پاسخی که در اجتماع یا در منزل دیگران به او می دهیم تفاوتی نکند.
3) ثبات فردی : بی این معنی است که هر فرد اعم از پدر، مادر یا دیگر تربیت کنندگان کودک در پاسخ به رفتار کودک، پاسخ حتی الامکان مشابه و ثابتی نشان دهند و پاسخی که پدر، مادر، پرستار یا آموزگار به او می دهند باهم تفاوتی نکند.
4) در هر زمان بر روی یک رفتار خاص تأکید شود ) بهتر است یک دفترچه رابط بین والدین و مشاور وجود داشته باشد(
5) برای انجام هر فعالیت، قوانینی را تنظیم کرده و دسته بندی نمایید.
6) قبل از شروع هر کار باید قوانین آن کار با کودک مرور شود.
7) لیست قوانین هر کار را بنویسید و در محل مخصوص همان فعالیت قرار دهید. می توانید قوانین را روی مقواهای بزرگ بنویسید و روی دیوار بزنید یا روی کارت هایی چاپ کنید و در اختیار بچه ها قرار دهید یا حتی روی نوار ضبط کنید تا با گوشی گوش دهند.

روش صحیح تنبیه کودکان چیست؟

• تنبیه punishment به معنای کینه توزی و آزار رساندن نیست، تنبیه یک اصل رفتاری برای کنترل کردن رفتار است و باید حس مسئولیت پذیری را در فرد به وجود آورد نه انتقام و پرخاشگری.
• انواع تنبیه های نادرست شامل موارد زیر است:
تنبیه فیزیکی: کتک زدن. تنبیه کلامی: دیگه اصلاً دوستت ندارم. من دیگه مادر تو نیستم. تنبیه روانی: تحقیر کردن، مقایسه کردن و تبعیض قائل شدن.
پیامدهای تنبیه نادرست:
• واکنش عاطفی: گریه کردن، گستاخی و احساس انزجار و تنفر نسبت به فرد تنبیه گر
• اجتناب از فرد تنبیه گر و یا موقعیت تنبیه
• افزایش شدت عمل و یا جایگزینی رفتار نامطلوب دیگر
• پرخاشگری، لجبازی و یا رفتار انفعالی
و در نهایت رفتار تنبیه شده پس از پایان یافتن تنبیه در خزانه رفتار فرد باقی می ماند و تنها به صورت موقت و در حضور فرد تنبیه گر حذف می شود.
شرایط تنبیه صحیح روانشناختی:
• ملایم باشد و به اندازه باشد
• تنبیه موردنظر باید فوراً و بلافاصله بعد از وقوع رفتار صورت گیرد
• رفتار جانشین مشخص شود
• کودک بداند چرا تنبیه می شود یعنی با ذکر علت تنبیه باشد ( در غیر اینصورت اصلاح صورت نمی گیرد)
• همراه با قاطعیت باشد نه خشونت
• رعایت شئونات انسانی صورت بگیرد

انواع روش های صحیح تنبیه از نظر روانشناسی:

1) خاموشی یعنی هیچ تماس فیزیکی نباید برقرار شود. هیچ تماس یا ارتباط کلامی نباید برقرار شود. هیچ تماس چشمی با کودک برقرار نشود.
مواردی که می توان نادیده گرفت:
• پافشاری بر انجام کاری که والدین موافق نیستند
• جلب توجه به شکل نامناسب/ گریه کردن و قشقرق راه انداختن/ جیغ زدن و نق زدن/ بحث کردن
مواردی که نمی توان نادیده گرفت:
• رفتارهای خطرساز (برای خود و دیگران)
• عدم اطاعت زیرا اگر عدم اطاعت نادیده گرفته شود، کودک یاد میگیرد که میتواند از انجام کاری که به او گفته اید شانه خالی کند.
2) تنبیه کلامی: هشدار دادن و اخطار دادن، با قاطعیت نه گفتن. (همراه با دلایل منطقی) توجه داشته باشید تهدیدهای غیرقابل اجرا نشانه عدم قاطعیت است.
3) تنبیه عملی: محروم کردن، جریمه کردن، جبران کردن، خلوت کردن.
ادامه دارد….

نوشته : بنت الهدی امیری
مدرس دانشگاه

به گزارش ایسنا، بنت الهدی امیری اظهار کرد: تنبیه کودک به هیچ وجه مورد تایید نیست و توصیه می‌شود به جای تنبیه بدنی از محروم کردن کودک از کار یا چیز مورد علاقه‌اش استفاده شود.
وی معتقد است: محروم کردن هم باید مقطعی و در زمان کوتاه و محدود باشد که کودک را حریص نکند. به گفته این روانشناس، تنبیه بدنی، کتک زدن و یا هرگونه تنبیه دیگر به هچ وجه برای تربیت کودک درست نیست و اگرچه ممکن است در کوتاه مدت پاسخ دهد، اما در بلند مدت عوارض بدی برای کودک در پی خواهد داشت. امیری پرخاشگر شدن کودک را از مهمترین پیامدهای تنبیه دانست و ادامه داد: کودکانی که تنبیه می‌شوند خشم ناشی از این تنبیه را در خود درونی می‌کنند و در سن بالاتر خصوصا سن نوجوانی و بزرگسالی آن را نسبت به دوستان و حتی والدین خود بروز می‌دهند.

وی ضعف اعتماد به نفس را نیز از دیگر عوارض تنبیه کودکان عنوان کرد. این روانشناس تصریح کرد: برای تربیت کودکان می‌توان به جای تنبیه از روش استدلال کردن استفاده کرد و راجع به کارهای اشتباه با کودک صحبت کرد. امیری با بیان اینکه این استدلال کردن باید زمانی انجام شود که کودک آرام است نه زمانی که لجبازی می کند، یادآوری کرد: این شیوه باعث می شود کودک از سن کم استدلال کردن را نیز بیاموزد. وی خاطرنشان کرد: علاوه بر تنبیه، تشویق کردن هم برای تربیت کودک توصیه نمی‌شود، زیرا این امر باعث می‌شود کودک شرطی شود و برای کاری که انجام می‌دهد باج بخواهد. به گفته این روانشناس، بحث پاداش و قدردانی برای یک کار خوب متفاوت از تشویق است و مخالفتی با آن وجود ندارد.

منبع : ایسنا